Rozwód to już wystarczająco trudny czas, a co dopiero gdy odkryjesz, że przelałeś za dużo alimentów na rzecz swojego dziecka. Polskie prawo pozwala w takich sytuacjach ubiegać się o zwrot nadpłaty, opierając się na zasadach bezpodstawnego wzbogacenia i świadczenia nienależnego. Jednak sądy mogą odmówić zwrotu, jeśli uznają, że nadpłata wspierała dobro dziecka zgodnie z normami społecznymi. Kluczowe sądy w Polsce już wypowiadały się na ten temat, podkreślając moralny wymiar alimentów. Zanim jednak zdecydujesz się na kroki prawne, warto porozmawiać z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym – może cię uchronić przed nieprzyjemnościami, zwłaszcza jeśli rozważasz potrącenia na własną rękę.
Problem nadpłaconych alimentów
Podstawy Prawne: Art. 405 i 410 KC
- Art. 405 KC – Bezpodstawne wzbogacenie: Zgodnie z tym artykułem, osoba, która bez podstawy prawnej uzyskała korzyść majątkową kosztem innej, jest obowiązana do jej zwrotu.
- Art. 410 KC – Świadczenie nienależne: Ten artykuł reguluje sytuacje, w których świadczenie zostało spełnione bez obowiązku prawnego lub gdy podstawa świadczenia odpadła.
Problem zasad współżycia społecznego
Sądy często odnoszą się do zasad współżycia społecznego, określonych w art. 411 pkt 2 KC. W praktyce oznacza to, że świadczenia alimentacyjne, nawet jeśli nadpłacone, mogą nie podlegać zwrotowi, jeśli ich spełnienie było zgodne z normami moralnymi i społecznymi. To oznacza, że jeżeli nadpłacone alimenty zostaną wydane na potrzeby dzieci na przykład na korepetycje, wycieczki, artykuły szkolne to sąd najprawdopodobniej nie zgodzi się na zwrot. Nie będzie więc można żądać zwrotu świadczenia, gdy odpowiada ono obowiązkom akceptowanym przez społeczeństwo lub też przyjętym zwyczajom postępowania. (Sąd Rejonowy w Gdyni, 14.12.2017 , I C 734/17)
Jeśli masz pytania co do kwestii alimentów lub innych elementów związanych z rozwodem, zapraszam Cię na konsultację. PORADA PRAWNA
Kluczowe orzecznictwo
Warto przyjrzeć się wyrokom. Poniżej przedstawiam dwa, które rzucają światło i są
- Wyrok Sądu Najwyższego (V CSK 20/18): W tym wyroku podkreślono, że art. 411 pkt 2 KC ma zastosowanie, gdy spełnienie świadczenia, choć nienależne, było moralnie uzasadnione.
- Orzeczenie Sądu Okręgowego w Suwałkach (I Ca 312/13): W tej sprawie stwierdzono, że domaganie się zwrotu nadpłaconych świadczeń alimentacyjnych, które służyły utrzymaniu dziecka, narusza zasady współżycia społecznego.
Kiedy zwrot nadpłaconych alimentów jest możliwy?
Analiza prawna wskazuje, że każdy przypadek nadpłaty alimentów wymaga indywidualnej oceny. Kluczowe znaczenie mają okoliczności, w jakich doszło do nadpłaty. Jeśli nie da się podnieść złamania zasad współżycia społecznego – będzie trudno ubiegać się o zwrot. Warto zwrócić uwagę na orzecznictwo sądów, które często podkreśla moralny wymiar obowiązków alimentacyjnych. Jeśli chcesz więcej dowiedzieć się o alimentach, przeczytaj wpis: Zażalenie na alimenty – Co najważniejsze w alimentach!
Pamiętaj, że w przypadku wątpliwości zawsze warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym. Sam nie dokonuj potrąceń – albowiem możesz się spotkać z konsekwencjami, które opisałam poniżej.
Komornik za alimenty
Zastanawiasz się co Cię czeka, jeśli nie będziesz płacił alimentów? Zebrałam poniżej konsekwencje:
- Postępowanie komornicze: Gdy sąd wyda postanowienie wyrok dot. alimentów – i jest klauzula wykonalności musisz płacić. Komornik, posiadając tytuł wykonawczy (np. wyrok sądu), ma prawo podjąć działania mające na celu wyegzekwowanie należności.
- Możliwe działania komornika: Do działań komornika może należeć zajęcie wynagrodzenia za pracę. Ale także – kont bankowych, ruchomości, a nawet nieruchomości dłużnika. Komornik ma prawo również do zajęcia świadczeń takich jak emerytura czy renta.
- Konsekwencje finansowe: Oprócz konieczności spłaty zaległych alimentów, dłużnik może również zostać obciążony kosztami postępowania komorniczego. I przez wiele lat trzeba będzie przez komornika uiszczać alimenty.
- Wpływ na zdolność kredytową: Pamiętaj, że postępowanie komornicze może negatywnie wpłynąć na Twoją zdolność kredytową i historię kredytową. To może w przyszłości utrudnić Ci uzyskanie kredytów lub pożyczek.
- Możliwość porozumienia: Zawsze warto próbować dojść do porozumienia z wierzycielem w sprawie spłaty zaległości i ewentualnego zmniejszenia kwoty alimentów. Zwłaszcza w sytuacjach, gdy Twoja sytuacja finansowa uległa zmianie. W każdym czasie żona może umorzyć postępowanie u komornika i wtedy płacisz bezpośrednio do niej.
- Konsekwencje prawne: W skrajnych przypadkach, gdy dłużnik świadomie unika płacenia alimentów, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej zgodnie z art. 209 Kodeksu Karnego. Przepis ten przewiduje karę pozbawienia wolności do 2 lat za niealimentację.
Więzienie za niepłacenie alimentów
Musisz wiedzieć, że jeśli nie będziesz płacił alimentów to możesz trafić nawet do więzienia. Jest to bowiem przestępstwo, za które najwyższy wymiar kary to właśnie zamknięcie w zakładzie karnym. Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego to sytuacja, gdy mężczyzna świadomie unika płacenia alimentów i nie wynika to z trudności finansowych. Sąd na pewno podejmie próby egzekucji takich jak zajęcie wynagrodzenia czy kont bankowych. Istnieje jednak możliwość zawieszenia kary pozbawienia wolności, jeśli mężczyzna zobowiąże się do regularnych płatności alimentacyjnych i zrekompensuje zaległości.
Najczęściej zadawane pytania:
- Czy mogę ubiegać się o zwrot nadpłaconych alimentów?
Tak, polskie prawo pozwala ubiegać się o zwrot nadpłaconych alimentów na podstawie zasad bezpodstawnego wzbogacenia i świadczenia nienależnego (Art. 405 i 410 KC). Należy jednak pamiętać, że sądy mogą odmówić zwrotu, jeśli uznały, że nadpłata wspierała dobro dziecka zgodnie z normami społecznymi.
- Jakie są konsekwencje niepłacenia alimentów?
Konsekwencje niepłacenia alimentów mogą być poważne, w tym postępowanie komornicze, obciążenie kosztami postępowania, negatywny wpływ na zdolność kredytową i w skrajnych przypadkach odpowiedzialność karna z karą pozbawienia wolności do 2 lat (Art. 209 Kodeksu Karnego).
- Czy sąd zawsze zwróci nadpłacone alimenty?
Nie, sąd może odmówić zwrotu nadpłaconych alimentów, jeśli uzna, że spełnienie świadczenia było moralnie uzasadnione i zgodne z zasadami współżycia społecznego, nawet jeśli było nienależne (Art. 411 pkt 2 KC).
- Co zrobić, jeśli nie mogę płacić alimentów?
W przypadku trudności finansowych, zaleca się próbę dojścia do porozumienia z wierzycielem w sprawie spłaty zaległości lub ewentualnego zmniejszenia kwoty alimentów. Warto również skonsultować się z prawnikiem, aby ocenić możliwości prawne i uniknąć konsekwencji prawnych.
Z poważaniem,
Adwokat Marta Wnuk
Umów się na spotkanie – Kalendarztel.: +48691512933
e-mail:kontakt@adwokatwnuk.pl