Nierówny podział majątku po rozwodzie. Kiedy możliwy jest nierówny podział udziału w majątku wspólnym? Sąd może oczywiście zająć się w postępowaniu o podział majątku kwestią nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Przede wszystkim, aby móc mówić o udziałach małżonków w majątku wspólnym, należy zastanowić się nad artykułem 43 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Nierówny podział majątku po rozwodzie
Może nastąpić, gdy istnieją ważne powody, które uzasadniają taki podział, zgodnie z artykułem 43 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Sąd bierze pod uwagę różne czynniki, takie jak:
- Stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku: Uwzględnia się wkład finansowy i niematerialny obu stron w budowanie majątku wspólnego.
- Zachowanie małżonków: Niewłaściwe zachowanie, takie jak trwonienie majątku, może być podstawą do nierównego podziału.
- Nakłady na majątek wspólny: Jeżeli jeden z małżonków wniósł znaczące nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny, może to być podstawą do żądania większego udziału.
- Zaangażowanie w życie rodzinne: Praca w domu, wychowanie dzieci i inne czynności niefinansowe również są brane pod uwagę.
Podział nierówny wymaga dokładnego przedstawienia dowodów i argumentów przed sądem. Jest to proces skomplikowany i często wymaga wsparcia prawnego. PORADA PRAWNA
Czy łatwo wygrać sprawę o nierówny podział majątku?
[ WYJĄTKOWE SYTUACJE ] Jeżeli małżonkowie wspólnie zdobywali majątek, to co do zasady ich majątek dzieli się po połowie. Sąd Najwyższy powiedział, że nierówny podział majątku jest możliwy tylko wtedy, kiedy drugi małżonek w sposób rażący i uporczywy nie przyczyniał się do powstania bądź zwiększenia majątku wspólnego.
Przykład małżeństwa z Warszawy
A zatem wyobraźmy sobie sytuację numer jeden. Małżeństwo z Warszawy. On zarabia 40 000 zł, ona zaś wychowując troje dzieci zarabia 5000 zł. Dodatkowo mąż odszedł od rodziny, albowiem znalazł inną kobietę i przyznał się do tego przed sądem. Wówczas przy sprawie o podział majątku żąda nierównego podziału majątku, albowiem ich wkład był różny. W mojej ocenie będzie ciężko przekonać sąd o tym, że są podstawy do nierównego podziału majątku. Należy bowiem zauważyć, iż małżeństwo posiada troje dzieci w wieku do lat pięciu, zaś kobieta opiekowała się dziećmi i dodatkowo pracowała.
Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja, w której to dzieci są już samodzielne, zaś jeden z małżonków po prostu nie chce pracować. Wówczas należy sprawdzić całą sytuację majątkową stron, by móc ocenić, jakie są szanse na nierówny podział majątku.
Kiedy nierówny podział majątku?
Przede wszystkim, abyśmy mogli mówić o nierównym udziale w majątku wspólnym, musimy tego zażądać przed sądem. Ponadto muszą zajść trzy przesłanki wskazujące na ustalenie nierównych udziału. W pierwszej kolejności to sytuacja, kiedy małżonek zgłosi takie żądanie i wystąpiły ważne powody tego żądania, a małżonkowie w różnym stopniu przyczynili się do powstania majątku wspólnego.
Rozbijając zatem mamy trzy elementy:
- żądanie
- ważne powody
- małżonkowie przyczynili się w różnym stopniu
Ponadto pamiętajmy, iż Sąd sam nie ustali nam nierównego podziału. Nawet jeżeli przeprowadzi postępowanie dowodowe i stwierdzi, że faktycznie są podstawy do tego, żeby rozdzielić udziały w nierówny sposób, to sam z własnej inicjatywy tego nie zrobi. A zatem bez wyraźnego żądania któregoś z małżonków sąd sprawie o podział majątku nie może zająć się kwestią nierównych udziału w majątku. Zatem konieczne jest żądanie jednego z małżonków. Sąd musi ustalić z urzędu skład i wartość majątku podlegającego podziałowi. Należy wskazać, iż ważne jest postępowanie dowodowe w tym zakresie. Trzeba udowodnić przed sądem i wykazać przesłanki uzasadniające żądanie. Pamiętajmy, iż słowo klucz to ważne powody. To właśnie na podstawie ważnych powodów sąd wydaje rozstrzygnięcie w tym zakresie.
Kiedy wystąpią ważne powody na mocy artykułu 43 §2 KRiO?
Ważne powody mają charakter majątkowy. Są to okoliczności, które wskazują, iż żądanie jest uzasadnione. Zatem ważne powody to względy natury etycznej, które sprawiają, że w danych okolicznościach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym wyraźnie koliduje z zasadami współżycia społecznego.
Sąd patrzy w pierwszej kolejności na to, jak funkcjonowała rodzina. Bierze pod uwagę wszystkie okoliczności – opiera się również na więziach osobistych i gospodarczych między małżonkami, obowiązku wzajemnej pomocy, czy doszło do uporczywego naruszenia obowiązków przez jednego z małżonków, kto zawinił w rozpadzie pożycia małżeńskiego, od kiedy istnieje separacja faktyczna między stronami.
Kwestia winy – Nierówny podział majątku po rozwodzie
Co do zasady możemy przeczytać, że w sprawie o podział majątku wina przy rozwodzie nie ma znaczenia. Niestety tak nie jest. W tym zakresie zgodnie z uzasadnieniem postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2003 r. kwestia winy nie jest bez znaczenia przy ocenie ważnych powodów. Ile obliczyć alimenty na żonę? Alimenty przy zarobkach 6 000, 8 000, 10 000 i 12 000 zł
Ważnym powodem ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym jest również niewłaściwe zachowanie jednego z małżonków, a także długotrwała separacja faktyczna małżonków.
Jako adwokat, który przeprowadzał już sprawy w zakresie nierównego podziału majątku mogę wskazać z doświadczenia, że sąd wskazuje na ważne powody w sytuacji takiej jak trwonienie majątku, alkoholizm, narkomania, hazard bądź też ryzykowne operacje finansowe.
Przyczynienie się do powstania majątku
Inną istotną okolicznością oprócz ważnych powodów jest stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego. Co to znaczy? Obrazując sytuację widzimy małżeństwo i mamy świadomość tego, że każdy z małżonków dąży do powiększenia majątku. Wobec tego należy ustalić, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do zwiększenia majątku. W związku z tym osoba, która ubiega się o udzielenie nierównego udziału w majątku, musi wykazać, iż zaszły nie tylko ważne powody. Należy wskazać, iż doszło do sytuacji, w której stopień przyczynienia do powstania majątku wspólnego był zróżnicowany. Dla przykładu jeden z małżonków w znacznym stopniu wyższym przyczynił się do powstania majątku.
Zaangażowanie w życie rodzinne
Pamiętajmy również, że nie chodzi tylko o pieniądze. Przyczynienie się małżonków do powstania majątku to nie tylko działania prowadzące bezpośrednio do zwiększenia się majątku. To także całokształt starań o założoną rodzinę. Zatem liczy się nie tylko wysokość zarobków albo innych dochodów, które osiągają małżonkowie, ale także zaspokojenie potrzeb rodziny. W związku z tym materiał dowodowy w takich sprawach najczęściej jest bardzo obszerny, albowiem wskazanie wszystkich tych okoliczności jest kluczowe. Z mojego doświadczenia najczęściej wygląda to tak, że w przypadku, gdy kobieta nie pracowała, lecz wychowywała dzieci, sąd przy tych wszystkich okolicznościach uwzględnia nakład pracy przy wychowywaniu dzieci. Jak napisać wniosek o kontakty z dziećmi?
Ponadto należy pamiętać, że liczą się nie tylko aktywa. Sąd bierze również pod uwagę okoliczności pt. zaoszczędzenie wydatków. Chodzi tutaj o uniknięcie kosztów związanych np. z zatrudnieniem pomocy domowej albo z opiekunką nad dziećmi. Zatem to, że żona zarabia, nie zawsze jest podstawą do tego, żeby żądać nierównego podziału majątku. Być może po prostu wybraliście taki model rodziny. Aby powiedzieć państwu konkretnie, co zrobić, należy przeanalizować sytuację faktyczną. Dopiero wtedy można odpowiednio dobrać strategię procesową.
Czym jest majątek osobisty?
Chciałabym zwrócić uwagę na kilka kwestii, których osoby planujące rozwód i podział majątku często nie są świadome. Czym jest majątek osobisty oraz czym są wydatki i nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny?
Jeżeli naniesiemy nakłady i wydatki pochodzące z majątku osobistego na majątek wspólny, wówczas dochodzi do tak zwanej surogacji wartościowej.
Czy wygram sprawę o nierówny podział majątku?
Nawet jeżeli któryś z małżonków wykaże, że w znacznym i większym stopniu przyczynił się do powstania majątku wspólnego, zaś sąd uzna, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie zaszły ważne powody w rozumieniu artykułu 43 §2 Kro, to żądanie nie zostanie uwzględnione. Sąd patrzy bowiem na całokształt okoliczności w sprawie.
Kilka ważnych orzecznictw w sprawie
W postanowieniu z 30 listopada 1972 r. (III CRN 235/72) Sąd Najwyższy zaznaczył, że jeżeli małżonek w sposób rażący lub uporczywie, mimo posiadanych sił oraz możliwości zarobkowych, nie przyczynia się odpowiednio do tych możliwości do powstania majątku wspólnego, drugi małżonek może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku.
W kolejnym orzeczeniu z 26 listopada 1973 r. Sąd Najwyższy (III CRN 227/73) wskazał, że art. 43 § 2 k.r.o. może mieć zastosowanie nie w każdym przypadku faktycznej nierówności przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz tylko w tych wypadkach, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównych udziałów, w sposób rażący i uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych.
Istotne znaczenie winy w aspekcie art. 43 k.r.o. podkreślał Sąd Najwyższy już we wcześniejszych postanowieniach (vide: postanowienia SN z 26 listopada 1973 r., III CRN 227/73, i z 30 listopada 1972 r., III CRN 235/72). Jednakże wówczas chodziło o sytuację odwrotną, kiedy to małżonek, przeciwko któremu było skierowane żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący i uporczywy nie przyczyniał się do powstania wspólnego majątku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące podziału majątku:
- Jak zazwyczaj sąd dzieli majątek wspólny małżonków?
Co do reguły majątek wspólny wraz z wszystkim jego składnikami dzieli się na pół.
- Czy łatwo wygrać sprawę o nierówny podział majątku?
Taka sprawa może wymagać więcej wysiłku i starań. Sąd Najwyższy wskazał, że nierówny podział majątku jest możliwy tylko w przypadku rażącego i uporczywego nieprzyczyniania się jednego z małżonków do powstania lub zwiększenia majątku wspólnego.
- Czy ważne jest czy żona pracowała czy nie podczas podziału majątku?
To zależy od indywidualnej sytuacji, jeżeli w tym czasie opiekowała się dziećmi to również pracowała tylko nie otrzymywała wynagrodzenia.
- Czy wina ma znaczenie przy nierównym podziale majątku?
Tak, kwestia winy może mieć znaczenie przy ocenie ważnych powodów. Niewłaściwe zachowanie jednego z małżonków, długotrwała separacja faktyczna lub inne czynniki mogą być brane pod uwagę przez sąd.
- Jakie są istotne czynniki przy nierównym podziale majątku?
Istotne czynniki to m.in. stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku, ich zaangażowanie w życie rodzinne, niewłaściwe zachowanie – zwłaszcza trwonienie majątku, a także nakłady na majątek wspólny.
Z poważaniem,
Adwokat Marta Wnuk
Umów się na spotkanie – Kalendarztel.: +48691512933
e-mail: kontakt@adwokatwnuk.pl