Rozwód a dom na działce żony. W okresie okołorozwodowym wiele spraw wymaga uwagi, w tym także kwestie związane z nieruchomościami, takimi jak domy i działki. Jednym z częstych scenariuszy jest sytuacja, gdy para małżeńska buduje dom na działce, która formalnie należy do jednego z małżonków.
Kto ma prawo do domu wybudowanego wspólnie na działce żony?
Przeanalizujmy poniższy przykład:
Pani mecenas, proszę mnie ratować, jestem w trakcie rozwodu, a żona mówi, że nic mi się nie należy. Całe życie ja zarabiałem, jestem prezesem dużej spółki, mój dochód to ok. 24 000 tys. zł, a żona nigdy nie pracowała. Jej rodzice kupili działkę, na której postawiłem dom – wartość szacunkowa ok. 1 200 000 złotych.
Dom wybudowany wspólnie przez małżonków na działce należącej do jednego z nich nie wchodzi w skład ich majątku wspólnego.
Zgodnie z dyspozycją art. 48 Kodeksu cywilnego „(-) do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania”.
Dlatego w wyniku podziału majątku sąd przyzna dom temu z byłych małżonków, które jest właścicielem działki. Choć nie zawsze tak jest. Są możliwości aby było inaczej. PORADA PRAWNA
Rozwód a dom na działce żony – bardzo ważny wyrok
W Uchwale z dnia 18 stycznia 1982 r. w sprawie III CZP 54/81 Sąd Najwyższy wyraził następujący pogląd: „Okoliczność, że wzniesienie budynku na nieruchomości powódki było wspólnym przedsięwzięciem obojga stron w czasie trwania ich małżeństwa i łączącej ich wówczas ustawowej wspólności majątkowej, nie zmienia faktu, że ten budynek nie może być traktowany jako odrębny od gruntu przedmiot majątku wspólnego, lecz jedynie jako część składowa nieruchomości stanowiącej własność powódki”.
Oznacza to, że nawet jeśli małżonkowie wspólnie budowali dom na działce, która formalnie należy do jednego z małżonków, budynek ten nie może być traktowany jako osobny przedmiot majątku wspólnego. Właścicielem nieruchomości pozostaje osoba, do której formalnie przynależy działka. Dzieje się tak nawet jeśli oboje małżonkowie wnosili wkład w jego budowę.
Komentarz: Moja praktyka 15 letnia nauczyła mnie że w takich sytuacjach sąd powołuje biegłego dokonuje się wyceny i pomniejsza o wartość działki i następuje rozliczenie między małżonkami.
Jak rozliczyć wydatki i nakłady przy podziale majątku wspólnego?
Przy podziale majątku, zgodnie z art. 45 par. 1 KRO należy rozliczyć nakłady/wydatki pochodzące z majątku wspólnego na majątek osobisty i z majątku osobistego na majątek wspólny w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej.
Kluczowe jest tu ustalenie, jakie wydatki były ponoszone ze wspólnego majątku na cele osobiste jednego z małżonków oraz jakie nakłady z majątku osobistego przyczyniły się do powiększenia majątku wspólnego. Jest to istotne zarówno dla zachowania równowagi w podziale majątku, jak i dla uniknięcia sporów podczas procesu rozwodowego. W praktyce może to oznaczać konieczność sporządzenia szczegółowej dokumentacji finansowej. Umożliwi ona obliczenie udziałów każdego z małżonków w majątku wspólnym oraz określenie wartości dokonanych nakładów i wydatków. Przeczytaj również: Podział majątku z narcystyczną żoną
Z Uchwały Sądu Najwyższego (SN) z dnia 16 grudnia 1980 r. III CZP 46/80 wynika:
W sytuacji, gdy małżonkowie w czasie trwania wspólności ustawowej wspólnie zbudowali dom na gruncie wchodzącym w skład majątku odrębnego jednego z nich, wartość nakładów określa się w ten sposób, że najpierw ustala się ułamkowy udział nakładów małżonków w wartości domu według cen rynkowych z czasu jego budowy, a następnie oblicza się ten sam ułamkowy udział w wartości domu według cen rynkowych z chwili podziału majątku wspólnego.
Biegły oszacuje wartość, jednakże, jeśli strony są zgodne co do kwestii wartości nieruchomości czy samych nakładów, udział biegłego jest zbędny.
Warto jednak pamiętać, że w praktyce proces ten może być skomplikowany. Dokładne ustalenie wartości domu może wymagać analizy wielu czynników. Mowa m.in. o wartości nieruchomości w momencie budowy, zmianach cen na rynku nieruchomości oraz ewentualnych modernizacjach przeprowadzonych po zakończeniu budowy. Dlatego też korzystanie z pomocy biegłego może być wskazane.
Rozwód a dom – czy jest możliwość, abyś dostał udział w nieruchomości?
W pewnych wyjątkowych sytuacjach może dojść do przeniesienia udziału nieruchomości na rzecz małżonka, któremu przysługuje jedynie roszczenie o rozliczenie nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty drugiego małżonka.
Mowa o sytuacji, w której na nieruchomości będącej majątkiem osobistym jednego z małżonków doszło do wzniesienia zabudowań. Miałoby to jednakże miejsce wyłącznie w sytuacji, gdyby była możliwość fizycznego podziału nieruchomości i samego budynku. Potwierdzenie takiej możliwości odnajdujemy w orzeczeniu SN z 11 marca 1985 r., III CZP 7/85 : „Małżonek, który wspólnie ze swym współmałżonkiem dokonał budowy na gruncie stanowiącym majątek odrębny tego współmałżonka, może w postępowaniu o podział majątku dorobkowego, na podstawie art. 231 k.c. żądać przeniesienia własności udziału w tej nieruchomości na swoją rzecz.„
Najczęściej zadawane pytania dotyczące podziału majątku, a w szczególności nieruchomości:
Kto ma prawo do domu wybudowanego wspólnie na działce żony w przypadku rozwodu?
Zgodnie z przepisami prawa cywilnego, dom wybudowany przez małżonków na działce jednego z nich nie wchodzi w skład majątku wspólnego. Właścicielem nieruchomości pozostaje osoba, do której formalnie przynależy działka.
Jakie kroki należy podjąć, aby dokonać podziału majątku, jeśli dom został wybudowany wspólnie na działce jednego z małżonków?
W przypadku podziału majątku, sąd może przyznać dom właścicielowi działki, na której został wybudowany. Warto skorzystać z pomocy biegłego w dokładnym oszacowaniu wartości nieruchomości.
Jak dokładnie rozliczyć wydatki i nakłady w procesie podziału majątku wspólnego?
Zgodnie z przepisami prawa, należy rozliczyć nakłady i wydatki pochodzące z majątku wspólnego na majątek osobisty oraz z majątku osobistego na majątek wspólny w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej.
Czy istnieje możliwość otrzymania udziału w nieruchomości, jeśli dom został wybudowany na działce będącej majątkiem osobistym żony?
W wyjątkowych przypadkach, jeśli istnieje możliwość fizycznego podziału nieruchomości i budynku, małżonek może żądać przeniesienia własności udziału w nieruchomości na swoją rzecz.
Jakie dokumenty i dowody warto zgromadzić, by dokonać podziału majątku?
Wskazane jest sporządzenie szczegółowej dokumentacji finansowej, obejmującej wydatki i nakłady związane z nieruchomością oraz uzyskanie opinii biegłego w celu dokładnego oszacowania wartości nieruchomości.
Z poważaniem,
Adwokat Marta Wnuk
Umów się na spotkanie – Kalendarztel.: +48691512933
e-mail: kontakt@adwokatwnuk.pl